Interview in ‘De Standaard’

Frederik Sioen (Vooruit) na de Gentse vaudeville: “Als je maten daar staan te protesteren, denk je wel: waar ben ik in beland?”

De coalitievorming in Gent draaide uit op een nooit geziene rollercoaster. Als debutant beleefde Frederik Sioen (Vooruit) de politieke vaudeville van het jaar meteen van dichtbij. “Mijn familie werd erop aangesproken. Mijn moeder zei: ‘Ik heb het u gezegd!’”

Nick De Leu, Valerie Droeven - Zaterdag 21 december 2024 om 03:00

(foto door Kaat Pype)

“Het was direct volle gas”, blikt Frederik Sioen terug op 2024, het jaar van zijn politieke doorbraak. Dat is een understatement, want bij zijn sprong naar de politiek landde de Gentse muzikant midden in een onverkwikkelijke politieke soap: de coalitievorming in Gent. Sioen, die als woordvoerder van de cultuursector tijdens de coronapandemie maar zelden een blad voor de mond nam, is op zijn hoede wanneer hij aanschuift in een Brussels café. Hij is hier om voor het eerst terug te blikken op de politieke crisis die de Arteveldestad in oktober in de ban hield, een woordvoerder van zijn partij Vooruit houdt hem gezelschap.

Zowel bij de Vlaamse als bij de gemeenteraadsverkiezingen had de singer-songwriter een sterk resultaat laten optekenen. Gecombineerd met zijn ervaring uit de sector was hij de gedoodverfde schepen van Cultuur in zijn stad. Maar hij was ook een van de socialisten die tegen de al beklonken coalitie met de N-VA stemde. Het leidde tot een stevige afwijzing van het bestuursakkoord door de partijleden. En toen de mist weer optrok en er uiteindelijk een coalitie met Groen werd opgetuigd, was er van Sioen in het schepencollege geen sprake.

Hoe komt het dat u geen schepen bent geworden?

“Ik heb zelf de keuze gemaakt om mij geen kandidaat te stellen. De belangrijkste factor was dat Vooruit het departement Cultuur binnenhaalde bij de Vlaamse regeringsonderhandelingen. De kans om daar mee te werken aan het beleid van minister van Cultuur Caroline Gennez (Vooruit), wou ik grijpen. Zij is iemand die me inspireert.”

U had nochtans zelf vooraf schepen­ambities geuit.

“Kijk, toen ik in de politiek stapte, was mijn ambitie vooral lokaal. Maar mijn verkiezing in het Vlaams Parlement was een overdonderende verrassing. Tussen de Vlaamse en de gemeenteraadsverkiezingen heb ik met veel mensen uit de cultuursector gepraat om te verkennen wat mijn impact zou kunnen zijn, en toen zijn mijn ogen opengegaan.”

Is het niet zo dat Freya Van den Bossche u na de verwerping van het akkoord met de N-VA duidelijk maakte dat u zich maar beter terugtrok, omdat u de partijdiscipline doorbrak?

“Dat kan ik met klem ontkennen. Vijftien keer desnoods. Er was steeds een open dialoog. Daarom heeft de partij ook zulke inspraakprocedures, hé. Op zulke belangrijke momenten moet je niet zwijgen. En bovendien, men onderschat dat samen campagne voeren een hechte band creëert, waar plaats is voor interne meningsverschillen. Een van de mooiste momenten kwam er voor mij net na de stemming over het akkoord met de N-VA. Burak Nalli (die intussen wél schepen is, van onder meer Personeel, red.) had zich uitgesproken om voor te stemmen, maar kwam mij meteen nadien een knuffel geven. ‘I love you, man’, zei hij. Dat toont voor mij hoe robuust ons team is.” 

De poppen gingen in Gent aan het dansen toen het al snel na de verkiezingen tot een breuk kwam in de vorige bestuursploeg. Voor Gent (de stadslijst van Open VLD en Vooruit) wendde de steven van Groen naar N-VA, wat de monden van het progressieve Gentse middenveld deed openvallen. Ook ­Sioen getuigde op zijn Facebook­pagina over een shock. “Hoe de veer tussen Voor Gent en Groen sprong, houd ik nog steeds niet voor mogelijk”, schreef hij toen.

Hoe blikt u nu terug op wat er toen is gebeurd?

“Ik was in tweede lijn betrokken bij de onderhandelingen voor Vooruit. Bij contacten met Groen-leden vroeg ik wel waarom ze geen ‘ja’ konden zeggen op een akkoord dat volgens mij billijk was. Maar er hing iets in de lucht waardoor mensen elkaar niet meer verstonden. Voor mij was het verschil tussen beide partijen niet ideologisch of inhoudelijk, maar persoonlijk. Plots kwamen er zaken van twintig jaar geleden bovendrijven die wrijving deden ontstaan.”

Zo plots waren die wrijvingen niet. Al tijdens de campagne zat er duidelijk ruis op de lijn.

“Toch denk ik dat de betrokkenen pas tijdens de gesprekken gevoeld hebben hoe zwaar die oude wonden nog wogen. Ik vergelijk het met een koppel dat al lang samen is. Vroeg of laat komt er een moment waarop je niet op dezelfde golflengte zit, en dan heb je tijd nodig om die plooien glad te strijken. Maar die was er niet, door de nieuwe lokale kieswet.”

Heeft Groen zichzelf buitenspel gezet?

“Dat moet je aan hen vragen. Ik was wel heel ontgoocheld, want ik had het gevoel dat de zaken die voor hen moeilijk lagen in het akkoord wel goed zouden komen tijdens de bestuursperiode. Maar goed: ik denk dat dat besef bij Groen uiteindelijk ook daagde, waardoor het in een tweede fase wel tot een akkoord kwam. Om terug te komen op de metafoor over dat ruziënde koppel: soms vertrek je met slaande deuren, om dan wegrijdend in de auto te beseffen: damn, zo slecht was het ook niet. Nu is de sereniteit wel teruggekeerd. Maar er is nazorg nodig tussen de partners.”

Sommigen wreven u een inconsequente houding aan. “Het blijft vreemd dat iemand als Sioen in de Vlaamse fractie wél kan applaudisseren voor een verbond met de N-VA, maar dat in Gent om de een of andere reden niet kan”, zei N-VA-kopstuk Anneleen Van Bossuyt. Leg haar dat eens uit?

“Ik denk dat Anneleen goed genoeg weet dat ik doorgaans vóór zaken ben. Ik begrijp dat mijn stem als een ‘neen’ overkomt, maar ik was vooral vóór een voortzetting van de samenwerking met het bestaande bestuur, dat een goede verkiezingsuitslag liet optekenen, maar geen extra kans kreeg.”

(foto door Kaat Pype)

U stelt zich vaak op als bruggenbouwer. Viel er dan geen brug te bouwen met de N-VA?

“Hoogstwaarschijnlijk wel. Maar nu zullen we het nooit weten. Nogmaals: ik had op dat moment gewoon een andere visie voor de toekomst van het Gentse bestuur. Als je dan geen standpunt durft in te nemen, moet je niet in de politiek gaan.”

Uiteindelijk bleek dat u de Gentse afdeling als een van de weinigen correct ingeschat had: de dag nadien verwierpen de leden het akkoord.

“Het was redelijk duidelijk dat dat zou gebeuren: het hele middenveld stond op straat. Daar zaten veel mensen bij die ik persoonlijk ken.”

Voor wie van buitenaf toekeek, was het wel bizar hoe Gent zich opstelde als een “progressief, Gallisch dorpje” waar de N-VA koste wat het kost uit het bestuur moest worden gehouden.

“Ik heb niet zoveel met het woord ‘progressief’: mensen hebben niet uitsluitend ‘linkse’ of ‘conservatieve’ ideeën. Ze zitten gelaagd in elkaar. Met een stad is dat net hetzelfde: je kunt geen dingen zeggen als ‘dit past niet bij ons DNA’. Dat betekent dat je mensen uitsluit.”

Op Facebook schreef u toen: “Als ik niet in de politiek zat, ging ik waarschijnlijk mee betogen”. Hebt u geen spijt dat u die stap gezet heeft?

“Op dat moment wel. Als je maten daar staan te protesteren, denk je wel even: waar ben ik in beland? Maar ik had me er mentaal op voorbereid. Ik wist dat ik een deeltje onafhankelijkheid opgaf om in een gepolariseerde en gepolitiseerde omgeving terecht te komen.

“Maar voor de duidelijkheid: ik zou nooit protesteren zoals dat die eerste avond gebeurde. Ik vind het fantastisch dat mensen begaan zijn met de lokale politiek, en in de rest van de week was de toon minder hard. Maar ik zat zelf in het stadhuis toen er heethoofden ‘Vooruit, verraad!’ stonden te roepen: ik voelde me geïntimideerd. Mijn familie werd er ook op aangesproken. Mijn moeder was enorm ongerust. ‘Ik heb het u gezegd!’, zei ze. Zij was de enige in de familie die niet vond dat ik in de politiek moest gaan. Moederinstinct, hé.”

“Over drie verkiezingen wil ik er nog zijn”, klonk het toen u in de politiek stapte. Is dat voornemen nu veranderd?

“Ik ga me niet door een of andere tegenslag uit mijn lood laten slaan. Ik ben twintig jaar intensief muzikant geweest, en nu kies ik voor een ander pad. Dat andere parcours heb ik al gereden: ik heb al betogingen georganiseerd of opgetreden op manifestaties, ik ben al woordvoerder geweest van middenveldorganisaties. Ik voel de laatste weken nog meer ambitie om van binnenin het verschil te maken. Ik heb volledig mijn draai gevonden.”