Cultuur ìs de stormram
<column van 13 mei 2024>
Vlaams Belang liet dit weekend optekenen dat ze ‘als een stormram de aanval op de cultuursector’ wil inzetten. (DS, 11 mei 2024) Wat Vlaams Belang echter vergeet, is dat iedereen op elk moment van de dag omringd is door cultuur. Het is een verloren gevecht. Cultuur ìs de stormram.
Dankzij onze cultuurmakers staat België op het vlak van ‘cultuur’ op nummer één in de Good Country Index. Jawel, u leest het goed. We zijn ‘het beste cultuurland van de wereld’. We zouden dit moeten toejuichen, een feest moeten geven voor zij die hiervoor verantwoordelijk zijn. Maar nee, volgens het Vlaams Belang moet onze bloeiende sector eraan geloven.
Maar misschien moeten we het Vlaams Belang wel dankbaar zijn voor de aandacht. In de politieke debatten richting de verkiezingen wordt amper met een woord gerept over de cultuursector. Al vind je ons overal. In de huiskamer, op de televisie, op de radio in de auto. In de taal en de foto’s in kranten en magazines, in de video’s op Instagram en de muziek en dansjes op TikTok. In het centrum van een stad tot diep in de wijken. In de scholen, de ziekenhuizen, de woonzorgcentra, en in de buurt- en cultuurhuizen. In de straten, de parken en op pleinen met standbeelden en architecturale parels, of simpelweg onder je kont als je zit op een mooie stoel of zetel.
Staan we er nog bij stil hoe die dingen er zijn geraakt? Wie allemaal aan het werk is geweest om al dat moois te fabriceren? Of komt dat besef er pas tijdens een citytrip in het oude centrum van een stad? Bij het aanschouwen van tempels en fresco’s, met je camera in de aanslag? En houden we dan vooral van dode kunstenaars die zwijgen of durven we ook te strijden voor de nog levende artiesten die ons een spiegel voorhouden? Hoe centraal staat de cultuurmaker in ons samenlevingsverhaal van Vlaanderen?
Bij het bekijken van een nieuwe serie of film sta je nog wel stil bij de prestatie van de acteurs en de regisseur. Maar beseffen we voldoende wat voor een traject en een grote groep mensen verantwoordelijk is voor het eindresultaat? De schrijver, de publisher, de producer, de impresario, de monteur, de schminkster, de costumière, de lichttechnieker, de decorbouwer, de rekwisiteur, de location scouting, de geluidstechnieker, de cameramensen, de set manager, de muzikanten, het orkest, de sound designer, de marketeer, de grafisch vormgever, de distributeur, de advocaat, … of som ik ook nog eens de beroepen op van zij die het filmfestival organiseren om de première uit te zenden?
De impact van onze sector op het welzijn en de sociale cohesie, kwam extra bovendrijven tijdens de corona-periode, maar we zijn het onderhand gewoon dat het bij lobbywerk ook belangrijk is om te benadrukken dat de culturele en creatieve sectoren cruciaal zijn voor het concurrentievermogen en de aantrekkelijkheid van de regionale economie. Het is dus ook belangrijk voor anderen hun job. Of we halen het argument boven dat cultureel erfgoed hét uithangbord van steden en regio’s is en vaak de motor vormt van het stadstoerisme. Niet alleen de kunst is belangrijk, maar ook cijfers. Dat wil men lezen. Wel dan.
In een recente enquête gaven acht op de tien Europese burgers aan dat cultuur en cultureel erfgoed belangrijk is voor hun gemeenschap, regio of land. In Vlaanderen blijkt dat 77% van de bevolking actief deelneemt aan het culturele leven. 68% van onze inwoners gaven in 2023 aan minstens 1 keer een bezienswaardig monument of gebouw te hebben bezocht, 64% ging naar een muziekoptreden, -concert of -festival, 60% bracht een bezoek aan een museum, tentoonstelling of galerij en 58% zag een film in de bioscoop. Om nog maar te zwijgen over het publieksbereik van dans en theater, musicals, opera, comedy, de bibliotheken, … .
Volgens de laatste cijfers uit 2023 blijkt dat de culturele en creatieve sectoren goed zijn voor 5,24% (13,8 miljard euro) van de bruto toegevoegde waarde van Vlaamse Gewest en 11,4% (67,7 miljard euro) van de totale omzet van Vlaamse Gewest in 2021. Onze sector creëert werk voor 14,35% van het totaal aantal zelfstandigen (in hoofdberoep) en vertegenwoordigt 6,17% van het totaal aantal VTE werknemers in Vlaanderen. En wat dan met 2 miljoen Vlamingen die aan amateurkunsten doen en de 203.000 inschrijvingen in het Deeltijds Kunst Onderwijs?
Dat (extreem)rechts het middenveld en verenigingsleven wil afbreken en journalisten wil muilkorven, daar schrikken we al lang niet meer van. Maar nu heeft Vlaams Belang ook openlijk de aanval ingezet op het beroep en de passie van miljoenen Vlamingen. Met een ‘stormram’ dus. Al leest een schrijver in dat woord ook ‘omarm’. Omarm onze cultuurmakers, in het beste cultuurland van de wereld, hoe mooi klinkt dat. Geen partij krijgt ons klein, cultuur wint altijd. En we blijven doen waar we goed in zijn. Schoonheid maken. Op elk moment van de dag. We zullen er zijn. Tot zo.
